|
|
|
str. 1 | 2
|
|
Jan Cholewa urodził się 7 grudnia 1920 r. w Ustroniu. Pochodził z niezbyt zamożnej rodziny robotniczej - jego ojciec
Karol pracował jako ślusarz w zakładach w Trzcińcu (dzisiejszy czeski Třinec; matka Ewa z domu Lipowczan). Po ukończeniu
szkoły powszechnej w rodzinnym mieście dokształcił się w wieczorowej szkole przemysłowej i jako zaledwie piętnastolatek,
rozpoczął pracę w ustrońskiej fabryce "Kuźnia" jako ślusarz maszynowy. Zainteresowanie lotnictwem skłoniło go do
konstruowania modeli samolotów i startowania w zawodach, potem zaś - do odbycia przeszkolenia szybowcowego. Wiosną
1937 r. wstąpił
|
do Śląskiej Szkoły Szybowcowej LOPP. Na górze Chełm niedaleko Goleszowa zdobył kategorie "A" i "B",
zaś w 1939 r. w Ustianowej kategorię "C". Równocześnie, od dwunastego roku życia działał jako harcerz, dochodząc do
funkcji przybocznego drużynowego.
Podczas mobilizacji latem 1939 r. zgłosił się do ośrodka Przysposobienia Wojskowego Lotniczego jako pilot przedpoborowy.
Przydzielony został do ochrony lotniska w Aleksandrowicach koło Bielska. 1 września 1939 r. zastał go na warcie na stacji
kolejowej w Wapienicy koło Bielska - pilnował wagonów zawierających złożone samoloty RWD-8, szybowce, silniki lotnicze
oraz zapasy paliwa lotniczego. Transportem kolejowym razem z personelem ośrodka dotarł przez Dziedzice i Oświęcim do
Kielc. Tam dołączył do innego ośrodka PWL, mającego siedzibę na podkieleckim lotnisku w Masłowie. Najpierw piechotą,
potem samochodami, dotarł do Zamościa. Następnie pociągiem towarowym wyjechał do Równego, a transportem samochodowym
dalej na wschód, przez Beresteczko do Zbaraża. 17 września dotarł do Zaleszczyk przy granicy z Rumunią. Tego samego
dnia przed północą przekroczył ją.
Cholewa uniknął internowania w obozie, kombinowanymi środkami transportu przedostał się do Bukaresztu. W polskim
konsulacie załatwił paszport, a dzięki otrzymanym od ppłk. Skarżyńskiego pieniądzom miał środki na dalszą podróż.
Dotarł do Konstancy, skąd szybko wyjechał do innego portu nad Morzem Czarnym - Balcik. 5 listopada odpłynął stamtąd na
pokładzie greckiego statku "Patris" na Maltę. W porcie La Valetta został przeniesiony na statek pasażerski "Franconia",
którym 21 listopada dopłynął do Marsylii. Dzień później przewieziono go do Lyonu, gdzie w zgrupowaniu lotniczym spędził
kolejne miesiące. Po ataku Niemców na Francję i klęsce na froncie, z Lyonu w grupie lotników został ewakuowany do La
Rochelle, skąd statkiem "Alderpool" odpłynął do Plymouth w Wielkiej Brytanii. Przybył tam 22 czerwca 1940 r.
Po długim pobycie i szkoleniu teoretycznym w Blackpool, 10 sierpnia 1941 r. Cholewa rozpoczął naukę w szkole pilotażu
początkowego 25. EFTS w Hucknall. Następnie, od 25 września 1941 r., szkolił się w pilotażu podstawowym w 16. SFTS w
Newton. Po ukończeniu tych dwóch kursów, już z gapą na piersi, 15 lipca 1942 r. zameldował się w 18. OTU w Bramcote. W
jednostce tej wraz z pięcioosobową załogą przeszedł kurs zgrywania załóg i przeszkolenie w zakresie działań bombowych
na dwusilnikowych Wellingtonach. Wykonał także jeden lot bojowy nad terytorium nieprzyjaciela, zrzucając nocą z 22
na 23 października 1942 r. ulotki w rejonie Paryża. 1 grudnia 1942 r. przydzielony został do 300. Dywizjonu Bombowego
"Ziemi Mazowieckiej". Utworzył stałą załogę z por. naw. Franciszkiem Kotem, ppor. rtg. Zdzisławem Czeppe, ppor. strz.
Zygmunt Januszkiewiczem oraz strzelcem (podoficerem) Buckiewiczem. W okresie od 11 do 15 grudnia tego roku był czasowo
oddelegowany na lotnisko Holme, gdzie przeszkolił się w zakresie "ślepego" lądowania.
Nocą z 3 na 4 stycznia 1943 r. Cholewa poleciał jako drugi pilot z doświadczoną załogą na minowanie w rejonie St.
Nazaire. Dziesięć dni później odbył - już jako pierwszy pilot, ze swoją załogą - lot na bombardowanie Lorient.
Potem wykonywał dalsze zadania, a do 25 sierpnia 1943 r. wylatał pełną kolejkę lotów, na poczet której weszły kolejno:
bombardowanie Lorient, minowanie rejonu St. Nazaire, poszukiwanie dinghy, minowanie rejonu St. Nazaire, bombardowanie
Essen, minowanie rejonu St. Nazaire, bombardowanie Bochum, poszukiwanie dinghy, bombardowanie Frankfurtu nad Menem,
minowanie rejonu St. Nazaire, naloty na Mannheim, Dortmund, Duisburg, Bochum, Dortmund, Dusseldorf, Essen,
Wuppertal, dwukrotnie minowanie rejonu Lorient, minowanie wskazanego punktu, bombardowanie Kolonii, Hamburga,
lot na poszukiwanie dinghy oraz cztery kolejne minowania wyznaczonego obszaru morza - łącznie (licząc z lotem w OTU)
31 loty bojowe.
Po wylataniu pełnej kolejki, w ramach odpoczynku 20 sierpnia 1943 r., Cholewę skierowano do angielskiej wydzielonej
eskadry treningowej strzelców pokładowych 1481. (Bomber) Gunnery Flight na lotnisku Binbrook w środkowo-wschodniej
Anglii. W jej składzie latał na jednosilnikowych maszynach typu Miles Martinet, holując za samolotem rękawy, do których
w ramach ćwiczeń z pokładu innego samolotu strzelali uczniowie-strzelcy.
|
|
|
cofnij